Afbeelding: ontwerp Peter Jones, geletterdheid in combinatie met Brian Hodges’ model voor gezondheidszorg
Peter Jones ontwierp n.a.v. International Literacy Day van de UNESCO dit samenvattend model voor een definitie van geletterdheid anno 2009. Hij combineerde de aloude drie basisdomeinen lezen-schrijven-rekenen – in het Engels de 3R genoemd, Reading, wRiting, aRithmathic – met de nieuwere vormen van geletterdheid in het model van Brian Hodges.
Zijn blogpost Literacy and Hodges’ Model: An umbilicus of meaning, geschreven in het kader van Bloggers Unite, bracht me direct De cultuur van het lezen van prof. dr. Ronald Soetaert in herinnering. In dat gedegen essay, downloadbaar op Taalunieversum, beschrijft Soetaert uitvoerig en zwierig de complexiteit van geletterdheid in de 21e-eeuw. Ronald Soetaert loopt op de tijd vooruit. Al tientallen jaren lang probeer ik zijn denkwijzen over onderwijs, media, literatuur, cultuur te volgen. Zijn humorvolle presentaties, blakend van zijn redenaarstalent, trans-porteren je op zinderende golven van vernieuwing naar hoogtes met uitzicht op onbekende, inspirerende en stimulerende werelden. Terzake: Ronald Soetaert inleidend over meervoudige geletterdheid (multiliteracies) in de context van de cultuur, wijzend op de belangrijke rol van onderwijs:
De New London Group [groep denkers op wie Soetaert zich baseert] probeert het begrip geletterdheid in de eerste plaats te verbreden. De ideeën van de groep staan haaks op het ideaal van de back-to-basicsbeweging waarin de enkelvoudige (boeken)geletterdheid en de terugkeer naar een utopisch verleden primeren. Een veelheid aan discoursen, beïnvloed door globalisering, digitalisering en mediatisering, staat centraal. Globalisering zorgt ervoor dat we geconfronteerd worden met meerdere talen, teksten en verhalen. Digitalisering zorgt voor een variëteit aan media – woord, beeld, klank – die ons langs één drager bereiken en aan elkaar gerelateerd worden. De mediatisering deelt de realiteit op in lifestyles, subculturen, hybride culturen, multimodaliteiten, et cetera.
We hebben vandaag multigeletterdheden nodig om betekenis te geven aan de drie terreinen van ons bestaan die grondig aan het veranderen zijn: het werk, het publieke leven en het privéleven. De rode draad binnen deze veranderingen is het toenemende belang van diversiteit en de verschillen waarover moet worden onderhandeld. Het onderwijs zou jongeren in staat moeten stellen om die onderhandeling tot een goed einde te brengen door hen multigeletterd te maken en hen op een positieve manier te leren omgaan met de verschillen.
Ronald Soetaert, De cultuur van het lezen, Nederlandse Taalunie, 2006, p. 22. (Vetjes van TSM.)
De beschrijving van Peter Jones was dus niet nieuw voor me. Zijn Hodges-interpretatie van geletterdheid is wel handig: model annex beschrijving geven in enkele minuten inzicht door overzicht. Twee alinea’s wil ik even highlighten.
Here in the 3Rs we need to appreciate the child developmental factors that influence the acquisition, learning and refinement of basic literacy skills. The early detection of visual, hearing, and cognitive problems is crucial in ensuring everyone realises their full potential. The 3Rs span several of the care (knowledge) domains of Hodges’ model. Children must be allowed to be children, hence the importance of play in emotional development and literacy.
As our societies become ever more visual to the extent of being described as visually polluted with excessive amounts of signage; spatial and visual forms of literacy come to fore. If the digital divide does not intervene then information, media literacy, and fluency in the use of computers, software, virtual interfaces and other digital devices represent the 21st century literacy?
Peter Jones, 8 september 2009. De links naar zijn Jiglu-tags (kleur van TSM) visual, problems, information, interfaces: zie zijn artikel.
Meer … over mediageletterdheid: zomaar een kleine snelle selectie. Meer niet. Als oefening in begrijpend surfen? 🙂 (more…)
The Sausage Machine 
